Marnowanie żywności to jeden z najpoważniejszych problemów współczesnego świata i wszyscy, zarówno ekologowie, jak i politycy, zastanawiają się jak to marnowanie żywności ograniczyć. Komisja Europejska po przeanalizowaniu dostępnych danych i po konsultacjach społecznych postanowiła wprowadzić zmiany w załączniku X Rozporządzenia 1169/2011 w kwestii deklaracji daty minimalnej trwałości na etykietach żywności. Jest to jeden z kroków, który ma ograniczyć marnowanie żywności. Czym podyktowana jest ta zmiana? Na czym będzie polegać? Co to oznacza dla producentów żywności? Zapraszam do lektury.
Marnowanie żywności — statystyki
Patrząc na dane dotyczące marnowania żywności z 2022 roku w skali światowej, zmarnowano ponad 1,3 mld ton żywności, natomiast w Polsce około 5 mln ton. Jest to około 1/3 wyprodukowanej żywności. Szacuje się też, że 2/3 wyrzuconej żywności nadal nadaje się do spożycia. Jakie są przyczyny marnowania żywności? Wśród głównych wskazuje się jej zepsucie. Natomiast według szacunków Komisji Europejskiej około 10% odpadów żywnościowych generowanych rocznie w UE jest związanych z oznaczaniem okresu przydatności do spożycia na etykiecie żywności.
Jak ograniczyć marnowanie żywności?
W ramach strategii „od pola do stołu” Komisja Europejska przyjęła sobie za cel ograniczenie o 50% odpadów żywnościowych w ujęciu detalicznym i konsumenckim do 2030 roku. Jednym z rozwiązań, jakie mają pomóc osiągnąć ten cel, jest wprowadzenie zmian w Rozporządzeniu (WE) 1169/2011 w zakresie deklaracji daty minimalnej trwałości wskazywanej na etykiecie żywności. Ma to docelowo zmniejszyć ilość marnowanej żywności.
Czym jest data minimalnej trwałości/termin przydatności do spożycia?
Zgodnie z art. 9 Rozporządzenia 1169/2011 jest to obowiązkowa informacja na etykietach żywności, oczywiście, z wyjątkami, jakie zostały wskazane w tym rozporządzeniu (np. sól, cukier, guma do żucia).
Termin przydatności do spożycia stosowany jest w przypadku żywności, które z mikrobiologicznego punktu widzenia szybko się psują i z tego względu już po krótkim czasie może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia konsumenta. Po upływie wskazanej na etykiecie daty, żywność ta nie nadaje się do spożycia. W przypadku takiej żywności datę poprzedza sformułowanie „Należy spożyć do”. Dla pozostałej żywności ma zastosowanie data minimalnej trwałości, dla której stosowane są sformułowania „Najlepiej spożyć przed” lub „Najlepiej spożyć przed końcem”. Żywność taka po upływie wskazanej daty uznawana jest za bezpieczną, jednak jej wartość odżywcza czy cechy organoleptyczne mogą się pogorszyć.
Termin „często dobre dłużej” - co oznacza?
Komisja Europejska, po przeanalizowaniu danych naukowych, uwzględniając aktualne realia produkcji żywności oraz biorąc pod uwagę przeprowadzone w tym zakresie konsultacje, publiczne podjęła decyzję o zmianie Załącznika X Rozporządzenia 1169/2011. Zmiana dotyczy deklaracji daty minimalnej trwałości, a dokładnie do aktualnych nagłówków dodaje sformułowanie „często dobre dłużej”. Ten komunikat ma przekazać konsumentowi informacje, że produkt może być spożyty nawet po upływie daty wskazanej na opakowaniu i jest to bezpieczne. Brzmienie nowych nagłówków to „Najlepiej spożyć przed … Często dobre dłużej” lub „Najlepiej spożyć przed końcem … Często dobre dłużej”. Jednak czy ta zmiana przyczyni się do ograniczenia marnowania żywności? Czy nie przyczyni się do większej dezorientacji wśród konsumentów, dotyczącej tego, jak długo po upływie wskazanej daty produkt może być spożywany? Tego zapewne dowiemy się dopiero po wejściu w życie planowanych zmian. Bo co tak naprawdę oznacza termin „Często dobre dłużej”? Nie jest to doprecyzowane. To konsument, oglądając i oceniając cechy organoleptyczne produktu, będzie musiał stwierdzić, czy może go zjeść.
Znaczenie dla producentów
Dla producentów żywności planowana zmiana oznacza konieczność dostosowania etykiet. Komisja Europejska przewiduje jednak 3-letni okres przejściowy na dostosowanie etykiet po oficjalnym wejściu w życie planowanych zmian. Ponadto etykiety wprowadzone do obrotu przed wejściem w życie zmian, będą mogły być w obiegu do wyczerpania zapasów.
Zespół naszych ekspertów stale monitoruje zmiany w prawie. Jeśli potrzebujesz pomocy w kwestii znakowania swoich produktów, zapraszamy do kontaktu!
Monika Grzebalska, ekspertka branży Health & Nutrition w SGS Polska
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004
Strategia „Od pola do stołu”. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 października 2021 r. w sprawie strategii „od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego
O SGS
Jesteśmy SGS – światowym liderem w dziedzinie badań, inspekcji i certyfikacji, uznawanym za wzorzec w zakresie zrównoważonego rozwoju, jakości i rzetelności. W sieci ponad 2650 oddziałów i laboratoriów zatrudniamy przeszło 97 000 pracowników, którzy poprzez wspólną pracę umożliwiają lepszy, bezpieczniejszy i bardziej połączony świat.
