Wyprawka szkolna, czyli zestaw przyborów i artykułów niezbędnych do nauki w szkole, to coroczny zwiastun zbliżającego się roku szkolnego, budzący niepokój w umysłach dzieci i portfelach rodziców. W trakcie zakupowej gorączki warto jednak na chwilę przystanąć, by zastanowić się, jakie wymagania muszą spełnić tego typu produkty?
W skład przeciętnej wyprawki wchodzą zarówno typowe przybory szkolne (m.in. plecak, piórnik, cyrkiel), jak i szerzej postrzegane artykuły biurowe, szkolne i papiernicze (np. długopisy, ołówki, gumki, linijki, farby, zeszyty).
Co prawda nie istnieją żadne obligatoryjne normy, które obejmują wyłącznie tę kategorię produktów i są dla niej specyficzne, ale rozporządzenie w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów GPSR dotyczy niemal wszystkich produktów niespożywczych, w tym artykułów szkolnych i papierniczych. W myśl rozporządzenia GPSR producenci i dystrybutorzy muszą zapewnić bezpieczeństwo oraz odpowiednie oznakowanie swoich produktów. Zabronione jest również wprowadzanie na rynek produktów imitujących żywność, co w tym przypadku najczęściej dotyczy gumek do ścierania, które kształtem, rozmiarem czy kolorem przypominają często słodycze.
To jedynak nie jedyne wymagania, na które należy zwrócić uwagę.
Wyprawka szkolna 2025 – ukryte zagrożenie
Mówiąc o bezpieczeństwie w kontekście artykułów szkolnych i biurowych, mamy przede wszystkim na myśli zagrożenia niewidoczne gołym okiem, a więc zagrożenia chemiczne. Reguluje je rozporządzenie REACH, czyli rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, a także rozporządzenie POPs, czyli rozporządzenie (UE) 2019/1021 z dnia 20 czerwca 2019 r. dotyczące trwałych zanieczyszczeń organicznych.
Z raportów Inspekcji Handlowej oraz analizy alertów w europejskim systemie Safety Gate wynika, że spełnienie wymagań REACH jest tym aspektem analizy ryzyka, na który producent artykułów szkolnych powinien zwrócić największą uwagę. O ile błędy w oznakowaniu produktów można dość łatwo naprawić, o tyle przekroczenia substancji niebezpiecznych zawsze prowadzą do strat finansowych i wizerunkowych w postaci wycofania niebezpiecznych produktów z rynku bądź wstrzymania możliwości ich importu na teren Unii Europejskiej.
Przekroczenia w przypadku REACH na ogół dotyczą ftalanów (piórniki, długopisy, plecaki czy okładki z tworzyw sztucznych) oraz metali ciężkich takich jak kadm, nikiel, chrom(VI) czy ołów (zestaw ołówków, metalowe długopisy, piórniki skórzane i z tworzyw sztucznych, ozdobne naklejki). W przypadku POPs w największej ilości przypadków przekroczenia w tej kategorii produktów dotyczą związków SCCP (krótkołańcuchowe chlorowane parafiny).
Kiedy artykuły szkolne dla dzieci stają się zabawkami?
Większość z nas albo słyszała prośby, albo była kiedyś stroną proszącą o zakup komputera „wyłącznie do nauki”. W przypadku artykułów i przyborów szkolnych może czasami zachodzić odwrotna zależność, mianowicie produkt pozornie przeznaczony tylko do nauki może zostać uznany w określonych okolicznościach za zabawkę.
Takie przypadki wymagają indywidualnej oceny, ale zasadniczo każdy produkt, który z racji swoich właściwości posiada dodatkowe funkcje umożliwiające zabawę, powinien być traktowany jako zabawka. Przykład może stanowić długopis składający się z magnetycznych segmentów, które można dowolnie reorganizować czy też długopis z zatyczką na bańki mydlane. Tym samym tego typu produkty podwójnego zastosowania powinny spełnić również wymagania dyrektywy zabawkowej 2009/48/WE.
Niebezpieczne produkty nieżywnościowe wśród przyborów szkolnych
Poniżej przykłady z Safety Gate:
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/10093748?lang=en – piórnik (ftalany)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/10092686?lang=en – piórnik (ftalany)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/10006568?lang=en – piórnik (ftalany)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/10011463?lang=en – piórnik (ftalany + SCCP)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/10013429?lang=en – długopis (ftalany)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/10007543?lang=en – plecak (ftalany)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/10009149?lang=en – długopis/zabawka magnes (dyrektywa zabawkowa)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/391787?lang=en – gumki (imitacja żywności – makaroniki)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/376654?lang=en – gumki (imitacja żywności – makaroniki)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/164812?lang=en – naklejki (kadm)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/311806?lang=en – ołówki (ołów)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/388008?lang=en – piórnik (kadm)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/377181?lang=en - długopis (nikiel)
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/webReport/alertDetail/10002820?lang=en – piórnik (chrom)
Badania artykułów szkolnych i biurowych – oferta SGS
Jak widać, dystrybutorzy oraz producenci artykułów szkolnych powinni zadbać o bezpieczeństwo oferowanych produktów. SGS Polska oferuje firmom szeroki zakres badań artykułów szkolnych i biurowych, które skutecznie pomogą uniknąć przykrych konsekwencji wynikających z wprowadzenia na rynek produktu niebezpiecznego. Oferujemy badania chemiczne pod kątem wymagań dyrektywy REACH (oznaczenie ftalanów, metali ciężkich, SVHC), wymagań dyrektywy POPs (oznaczenie SCCP, PFAS, PFOA, fluoru całkowitego) czy badania pod kątem deklaracji zgodności CE dla zabawek (EN 71-1, EN 71-2 czy EN 71-3).
Andrzej Choiński, ekspert branży Connectivity & Products w SGS Polska
Źródła:
- https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A02006R1907-20140410
- https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02019R1021-20250804
- https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:32023R0988
- https://uokik.gov.pl/download/9169
- https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts
- https://ec.europa.eu/docsroom/documents/5852/attachments/1/translations
O SGS
SGS jest światowym liderem w dziedzinie badań, inspekcji i certyfikacji. Działamy w sieci ponad 2500 laboratoriów i biur w 115 krajach, wspieranych przez zespół 99 500 oddanych swojej pracy profesjonalistów. Posiadamy ponad 145 lat doświadczenia w dostarczaniu doskonałych usług – łączymy dokładność i precyzję, które charakteryzują szwajcarskie firmy, by pomagać organizacjom w osiąganiu najwyższych standardów jakości, zgodności i zrównoważonego rozwoju.
Nasze hasło – when you need to be sure – to obietnica podkreślająca nasze przywiązanie do zaufania, rzetelności i niezawodności, które umożliwiają firmom rozwijanie się z pewnością siebie. Z dumą dostarczamy nasze eksperckie usługi jako SGS, wspomagani przez inne nasze zaufane i ściśle wyspecjalizowane marki, takie jak Brightsight, Bluesign, Maine Pointe oraz Nutrasource.
SGS jest firmą notowaną na Szwajcarskiej Giełdzie Papierów Wartościowych oznaczoną symbolem SGSN (ISIN CH1256740924, Reuters SGSN.S, Bloomberg SGSN:SW).
