Analiza składu chemicznego to nie tylko narzędzie diagnostyczne, ale także element strategicznego zarządzania jakością. Pozwala ona na skuteczne wykrywanie niezgodności, zapobieganie problemom produkcyjnym, a także na rozwój i doskonalenie produktów.
Na czym polega analiza składu materiałów przemysłowych?
W świecie dynamicznych zmian regulacyjnych, presji kosztowej i rosnących oczekiwań klientów rzetelna wiedza o kompozycji materiałów przemysłowych staje się fundamentem odpowiedzialnej produkcji. Współczesny przemysł, niezależnie od branży, opiera się na precyzyjnej kontroli materiałowej. Dotyczy to zarówno tworzyw sztucznych, jak i materiałów metalowych (np. skład stali), składu klejów, farb, sztucznych skór, gum czy lateksu. Wymagania stawiane przez normy jakościowe lub przepisy środowiskowe, albo specyfikacje odbiorców końcowych, wymuszają konieczność stosowania zaawansowanych metod identyfikacji i weryfikacji materiałów, z których powstają produkty gotowe.
Jednym z kluczowych narzędzi kontroli jakości jest analiza składu chemicznego materiałów przemysłowych. Jej celem jest określenie rzeczywistego składu chemicznego plastiku, gumy, farby lub kleju – nie tylko na poziomie polimeru bazowego, ale także uwzględniając wszystkie dodatki, plastyfikatory, wypełniacze, barwniki czy środki modyfikujące.
Analiza składu jest przeprowadzana z użyciem szeregu metod instrumentalnych, takich jak spektrometria FTIR, GC-MS, XRF, DSC oraz TGA, co umożliwia zarówno identyfikację jakościową, jak i ilościową przy dokładności wyników do poziomu 1%. Składniki obecne w ilościach poniżej 1% wagowego mogą nie zostać wykryte. W niektórych przypadkach nie jest również możliwe rozdzielenie zawartości niektórych składników i raportowany jest ich łączny udział procentowy (dotyczy to m.in. wosku, antyoksydantów fenolowych i fosforanowych).
W praktyce wyróżnia się trzy poziomy zaawansowania analizy:
- jakościowa identyfikacja głównego komponentu (np. rodzaj polimeru w plastiku lub kleju),
- rozszerzona analiza jakościowa – określenie obecności pozostałych składników bez ich ilościowego udziału,
- analiza ilościowa – ustalenie pełnego składu chemicznego gumy, tworzywa lub innego materiału z podziałem procentowym.
Laboratorium SGS oferuje kompleksowe badania różnych typów materiałów, w tym składu tworzywa sztucznego, silikonu, farby, kleju, a także składu stali i innych metali.
Praktyczne zastosowania wyników analizy składu
Wyniki badań składu chemicznego są kluczowe w wielu działaniach operacyjnych i strategicznych, takich jak:
- weryfikacja zgodności materiałów z dokumentacją techniczną – np. potwierdzenie, że dostarczone tworzywo spełnia warunki zamówienia,
- rozwiązywanie problemów jakościowych – analiza składu plastiku lub powłoki może ujawnić przyczynę odkształceń, kruchości, złej adhezji lub degradacji,
- audyt dostawców – identyfikacja niezgodności składów zadeklarowanych z rzeczywistymi,
- inżynieria odwrotna i benchmarking – badania składu chemicznego, farb, sztucznych skór czy innych tworzyw konkurencji w celu analizy parametrów użytkowych,
- zgodność z regulacjami i certyfikacją – szczególnie istotne w przemyśle motoryzacyjnym, spożywczym, elektronicznym i opakowaniowym.
Systemy zarządzania jakością
W normach takich jak ISO 9001 pojawia się wymóg „opartego na dowodach podejścia do jakości”. W praktyce oznacza to, że firmy muszą nie tylko wdrażać systemy jakości, ale również posiadać dowody zgodności materiałowej – np. w formie wyników badań laboratoryjnych. Skład chemicznych tworzyw sztucznych, skład gumy czy skład chemiczny klejów to dane, które często są wymagane przez audytorów zewnętrznych.
W przypadku standardów takich jak BRCGS CP (Consumer Products) analiza materiałów użytych do produkcji jest wręcz warunkiem certyfikacji. Szczególnie istotna okazuje się znajomość dokładnego składu chemicznego plastiku, z którego wykonano wyroby dla dzieci, mające kontakt z żywnością lub bezpośredni kontakt z ciałem człowieka.
Tomasz Trąd, ekspert branży Connectivity & Products w SGS Polska
Źródła:
- https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acs.est.9b02293
- https://www.ace-laboratories.com/the-process-of-reverse-engineering-rubber/
- https://polymerexpert.fr/en/analysis-and-expetise/reverse-engineering-a-competitive-tool/
- ISO 9001:2015 – Quality Management Systems – Requirements.
- BRCGS Consumer Products Standard, Issue 4 – Requirements for manufacturers of non-food consumer products.
- ASTM E1252-98 (2021)
- ASTM D3677-20
O SGS
SGS jest światowym liderem w dziedzinie badań, inspekcji i certyfikacji. Działamy w sieci ponad 2500 laboratoriów i biur w 115 krajach, wspieranych przez zespół 99 500 oddanych swojej pracy profesjonalistów. Posiadamy ponad 145 lat doświadczenia w dostarczaniu doskonałych usług – łączymy dokładność i precyzję, które charakteryzują szwajcarskie firmy, by pomagać organizacjom w osiąganiu najwyższych standardów jakości, zgodności i zrównoważonego rozwoju.
Nasze hasło – when you need to be sure – to obietnica podkreślająca nasze przywiązanie do zaufania, rzetelności i niezawodności, które umożliwiają firmom rozwijanie się z pewnością siebie. Z dumą dostarczamy nasze eksperckie usługi jako SGS, wspomagani przez inne nasze zaufane i ściśle wyspecjalizowane marki, takie jak Brightsight, Bluesign, Maine Pointe oraz Nutrasource.
SGS jest firmą notowaną na Szwajcarskiej Giełdzie Papierów Wartościowych oznaczoną symbolem SGSN (ISIN CH1256740924, Reuters SGSN.S, Bloomberg SGSN:SW).