W obecnych czasach wielu ludzi zwraca uwagę na to, co je i poszukuje alternatyw dla pszenicy zwyczajnej. Na szczególne zainteresowanie zasługują tutaj rośliny takie jak proso, sorgo czy orkisz, które mogą stanowić alternatywę dla osób chcących zdrowiej się odżywiać. Dwa pierwsze to propozycje dla osób cierpiących na celiakię lub nietolerancję glutenu, ponieważ są bezglutenowe.
W poniższym artykule postaram się opisać ich prozdrowotne działanie i przekonać do dodania ich do swojej diety.
Sorgo – co to jest?
Sorgo to roślina należąca do rodziny traw zbożowych. Jest jedną z najstarszych uprawianych roślin na świecie, pochodzi z Afryki i tutaj też zajmuje wysokie miejsce, jeśli chodzi o produkcję zbóż. Produkuje się z niego głównie chleb, piwo czy też płatki. W USA stanowi alternatywę dla uprawy kukurydzy, ponieważ jest wyjątkowo odporną rośliną na suszę czy wysoką temperaturę. Niestety w Polsce uprawa ma charakter niszowy.
Sorgo – właściwości
Sorgo jest rośliną bezglutenową, wiec może stanowić dobry wybór dla osób chorych na nietolerancję glutenu lub celiakię. Ma sporą ilość białka, błonnika i witamin, co skutkuje tym, że jest lekkostrawne i może obniżać poziom cholesterolu we krwi. Ma również niski indeks glikemiczny, więc może być świetną alternatywą dla osób chorych na cukrzycę.
Sorgo – zastosowanie
Sorgo wykorzystywane jest głównie w przemyśle spożywczym, przede wszystkim w produkcji mąk, kasz czy makaronów. Z sorgo można także produkować alkohol, taki jak piwo czy wódkę. Sorgo jest również używane jako pasza dla zwierząt hodowlanych, takich jak drób czy bydło. W wielu krajach wykorzystywane jest do produkcji bioetanolu ze względu na wysoką wydajność i mniejszą podatność na warunki pogodowe w stosunku do innych zbóż.
Ziarna prosa i jego prozdrowotne działanie
Proso, podobnie jak sorgo, to roślina należąca do traw zbożowych, która jest uprawiana od lat, głównie w Afryce i Azji ze względu na sprzyjające suche warunki pogodowe. W Polsce również jest uprawiana, natomiast nie tak powszechnie jak w przypadku innych zbóż. Jednak ze względu na zamieniające się warunki klimatyczne, jakim jest globalne ocieplenie, a także modę na zdrowe odżywianie, zyskuje na popularności.
Proso jest lekkostrawne i bezglutenowe, zawiera sporą ilość łatwo przyswajalnych białek. Charakteryzuje się wysoką zawartością witamin z grupy B, makro- i mikroelementów takich jak magnez, potas czy żelazo. W porównaniu z pszenicą proso jest również bogatsze w niezbędne aminokwasy, takie jak leucyna, izoleucyna, metionina. Jest idealnym dodatkiem do diety dla osób z nietolerancjami pokarmowymi czy z wysokim cholesterolem.
Kasza z ziaren prosa
Najpopularniejszym produktem wytwarzanym z prosa jest kasza jaglana, która jest ceniona ze względu na walory smakowe, jak i odżywcze. Wytwarza się ją z obłuszczonych ziaren prosa. Jest ona dobrym źródłem węglowodanów, a przy tym, w porównaniu do innych kasz – dobrym źródłem tłuszczów. Kasza jaglana zawiera zdecydowanie mniej błonnika niż inne rodzaje kasz, w związku z tym jest produktem lekkostrawnym. Dzięki swoim właściwościom prozdrowotnym staje się popularna zwłaszcza u osób dbających o dietę.
Co to jest orkisz?
Tzw. orkisz to pszenica orkiszowa należąca do zbóż. Jest ona najstarszym gatunkiem pszenicy. Nie jest do końca pewne, skąd pochodzi, ale głównie uprawiana jest w Europie.
Orkisz jest dobrym źródłem białka, a do tego witamin i składników mineralnych, takich jak: cynk, potas, wapń czy żelazo. Ponadto argumentem przemawiającym za tym, że to produkt prozdrowotny, jest fakt, że łuska tego zboża jest odporna na skażenia zanieczyszczeniami z atmosfery, a nawet promieniowaniem radioaktywnym!
Czy orkisz jest zdrowy?
Badania wskazują jasno, że regularne spożywanie produktów orkiszowych działa pozytywnie na:
- układ krążenia – zawiera fitosterole i błonnik, które obniżają poziom cholesterolu;
- układ nerwowy – pozytywnie wpływa na koncentrację i pamięć;
- ·osoby obciążone takim chorobami jak alergia czy cukrzyca – wspomaga leczenie chorych na Alzhaimera i Parkinsona czy stwardnienie rozsiane
Kto zatem nie powinien jeść orkiszu? Głównie osoby mające nietolerancję glutenu lub celiakię, ponieważ orkisz zawiera go sporo. Poza tym to zboże to idealnym wyborem dla każdego.
Ostatnio możemy zaobserwować zwiększone zainteresowanie konsumentów zdrową dietą, co wiąże się z poszukiwaniem alternatywnych zbóż, które nie tylko dostarczają cennych składników, ale również są smaczne. Dlatego warto wprowadzić do swoich posiłków takie rośliny jak proso, sorgo czy orkisz. Zawierają one liczne witaminy czy składniki mineralne, które działają terapeutycznie dla wielu chorujących osób.
Patrycja Cechowska, ekspertka branży Natural Resources w SGS Polska
Bibliografia:
- Śliwiński B., Brzóska F., Historia uprawy sorgo i wartość pokarmowa tej rośliny w uprawie na kiszonkę, „Postęp Nauk Rolniczych”, 1, 2006.
- Stachowiak B., Nowak J., Szambelan K., Bajon A., Sorgo – potencjał rolniczy i przemysłowy, „Zagadnienia Doradztwa Rolniczego”, 4, 2022, 49-61.
- Wyroby z kaszą jaglaną, „Technologie, surowce, receptury”, 10, 2017, 28-31.
- Trzetrzelewska-Lalik E., Tuszyński T., Radłowska-Działo A., Proso i gryka – wartość żywieniowa i prozdrowotna, Krakowska Wyższa Szkoła Promocji Zdrowia, 29-33.
- Rożnowski J., Kłosowska J., Polzer P., Żywieniowe i prozdrowotne znaczenie pszenicy orkisz (Triticum spelta L.), „Postępy Fitoterapii”, 1, 2015, 45-49.
- Choszcz D., Konopka S., Zalewska K., Charakterystyka właściwości fizycznych wybranych odmian orkiszu, „Inżynieria Rolnicza”, 4 (122), 2010.
O SGS
SGS jest światowym liderem w dziedzinie badań, inspekcji i certyfikacji. Działamy w sieci ponad 2500 laboratoriów i biur w 115 krajach, wspieranych przez zespół 99 500 oddanych swojej pracy profesjonalistów. Posiadamy ponad 145 lat doświadczenia w dostarczaniu doskonałych usług – łączymy dokładność i precyzję, które charakteryzują szwajcarskie firmy, by pomagać organizacjom w osiąganiu najwyższych standardów jakości, zgodności i zrównoważonego rozwoju.
Nasze hasło – when you need to be sure – to obietnica podkreślająca nasze przywiązanie do zaufania, rzetelności i niezawodności, które umożliwiają firmom rozwijanie się z pewnością siebie. Z dumą dostarczamy nasze eksperckie usługi jako SGS, wspomagani przez inne nasze zaufane i ściśle wyspecjalizowane marki, takie jak Brightsight, Bluesign, Maine Pointe oraz Nutrasource.
SGS jest firmą notowaną na Szwajcarskiej Giełdzie Papierów Wartościowych oznaczoną symbolem SGSN (ISIN CH1256740924, Reuters SGSN.S, Bloomberg SGSN:SW).
