Zanieczyszczenie wód substancjami farmaceutycznymi stało się poważnym problemem środowiskowym na całym świecie. Wzrastająca ilość leków obecnych w wodzie ma negatywne skutki zarówno dla ekosystemów wodnych, jak i dla zdrowia ludzi. Często takie zanieczyszczenie wód pochodzi z niewłaściwego wyrzucania leków oraz ich nieprawidłowego stosowania. W artykule omówimy, jak mikroorganizmy mogą pomóc w degradacji tych substancji oraz jakie kroki należy podjąć, aby zmniejszyć wpływ farmaceutyków na nasze środowisko.
Skutki zanieczyszczenia wód substancjami farmaceutycznymi
Wody powierzchniowe i gruntowe na całym świecie są coraz bardziej zanieczyszczone substancjami farmaceutycznymi. Leki, które trafiają do środowiska, nie ulegają łatwej biodegradacji i mogą utrzymywać się w wodzie przez długi czas. Zanieczyszczona woda z farmaceutykami może mieć negatywny wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt, a do tego równowagę ekologiczną w zbiornikach wodnych. Wiele z tych substancji, takich jak antybiotyki, hormony czy środki przeciwzapalne, trafiają do wód z różnych źródeł: z domowych zrzutów, szpitali, przemysłu farmaceutycznego, a także z niewłaściwego wyrzucania leków przez ludzi.
Dlaczego zanieczyszczona woda jest problemem?
Zanieczyszczenie wód farmaceutykami może prowadzić do poważnych konsekwencji. Niektóre substancje farmaceutyczne, takie jak hormony, mogą zaburzać rozwój organizmów wodnych, wpływając na rozmnażanie się ryb i innych zwierząt. Przykładem jest obecność estrogenów w wodach, które mogą prowadzić do zmiany płci u ryb i zmniejszenia ich liczebności. Ponadto antybiotyki w wodzie mogą przyczyniać się do rozwoju oporności na leki, co stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt.
Gdzie wyrzucać leki? Jak prawidłowo utylizować odpady farmaceutyczne?
Jednym z głównych powodów zanieczyszczenia wód farmaceutykami jest niewłaściwe wyrzucanie leków. Wiele osób nie wie, gdzie wyrzucać przeterminowane leki. Wyrzucanie ich do kosza na śmieci lub do toalety może prowadzić do ich przedostania się do systemów kanalizacyjnych, a ostatecznie do rzek, jezior i oceanów. Aby zapobiec temu problemowi, w Polsce i wielu innych krajach uruchomiono specjalne punkty zbiórki leków, gdzie można bezpiecznie oddać niepotrzebne lub przeterminowane preparaty.
Zaleca się, aby w przypadku posiadania niepotrzebnych leków udać się do apteki, która uczestniczy w programie zbiórki farmaceutyków. W takich punktach leki są odpowiednio utylizowane, co zapobiega ich trafianiu do środowiska. Należy pamiętać, że przeterminowane leki, szczególnie te zawierające substancje czynne, mogą być niebezpieczne, dlatego ich wyrzucanie w sposób nieprzewidziany w przepisach może prowadzić do poważnych konsekwencji ekologicznych.
Mikroorganizmy jako rozwiązanie problemu zanieczyszczenia farmaceutycznego w wodzie
W odpowiedzi na rosnący problem zanieczyszczenia wód farmaceutykami naukowcy zaczęli badać możliwość wykorzystania mikroorganizmów do degradacji tych substancji. Mikrobiologia środowiskowa dostarcza obiecujących rozwiązań w tym zakresie. Wiele rodzajów bakterii, grzybów i innych mikroorganizmów wykazuje zdolność do rozkładu organicznych związków chemicznych, w tym substancji farmaceutycznych.
Mikroorganizmy mogą pomóc w degradacji odpadów farmaceutycznych, rozkładając je na mniej szkodliwe substancje. Niektóre bakterie, takie jak Pseudomonas, Sphingomonas czy Mycobacterium, są w stanie metabolizować substancje farmaceutyczne, w tym antybiotyki, hormony i inne związki chemiczne. Przykładem jest wykorzystanie bakterii do usuwania resztek leków przeciwzapalnych, które są powszechnie wykorzystywane w medycynie i często trafiają do wód.
Ponadto mikroorganizmy mogą być używane w procesach bioremediacji, które polegają na wykorzystaniu żywych organizmów do oczyszczania środowiska. W kontekście wód bioremediacja może być wykorzystywana do usuwania substancji farmaceutycznych poprzez wprowadzenie odpowiednich mikroorganizmów do zanieczyszczonych wód. Dzięki takim procesom można zredukować poziom zanieczyszczeń farmaceutycznych w wodzie, minimalizując ich wpływ na ekosystemy wodne.
Podsumowanie
Zanieczyszczenie wód substancjami farmaceutycznymi stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt i całego ekosystemu. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, gdzie wyrzucać leki i jak je prawidłowo utylizować. Wyrzucanie leków do kosza czy toalety prowadzi do ich przedostania się do wód, co pogarsza stan środowiska. Kluczową rolę w redukcji zanieczyszczeń mogą odegrać mikroorganizmy, które mają zdolność do degradacji farmaceutyków. W przyszłości wykorzystanie bioremediacji może stanowić skuteczną metodę oczyszczania wód z substancji farmaceutycznych, przyczyniając się do poprawy jakości środowiska wodnego.
Adrian Mazurek, ekspert branży Industries & Environment w SGS Polska
O SGS
SGS jest światowym liderem w dziedzinie badań, inspekcji i certyfikacji. Działamy w sieci ponad 2700 laboratoriów i biur w 119 krajach, wspieranych przez zespół 99 250 oddanych swojej pracy profesjonalistów. Posiadamy ponad 145 lat doświadczenia w dostarczaniu doskonałych usług – łączymy dokładność i precyzję, które charakteryzują szwajcarskie firmy, by pomagać organizacjom w osiąganiu najwyższych standardów jakości, bezpieczeństwa i zgodności.
Nasze hasło – when you need to be sure – to obietnica podkreślająca nasze przywiązanie do zaufania, rzetelności i zrównoważonego rozwoju, które umożliwiają firmom rozwijanie się z pewnością siebie. Z dumą dostarczamy nasze eksperckie usługi jako SGS, wspomagani przez inne nasze zaufane i ściśle wyspecjalizowane marki, takie jak Brightsight, Bluesign, Maine Pointe oraz Nutrasource.
SGS jest firmą notowaną na Szwajcarskiej Giełdzie Papierów Wartościowych oznaczoną symbolem SGSN (ISIN CH0002497458, Reuters SGSN.S, Bloomberg SGSN:SW).
