W ciągle zmieniającej się dziedzinie bezpieczeństwa żywności i środków regulacyjnych debata na temat stosowania dwutlenku tytanu (TiO2) w produktach spożywczych stała się częstym punktem spornym wśród naukowców, organów regulacyjnych i konsumentów. Dwutlenek tytanu, biała, sproszkowana substancja, jest szeroko stosowany ze względu na jego zdolność do zwiększania jasności i koloru żywności, kosmetyków i innych produktów. Jednak jego bezpieczeństwo, szczególnie w przypadku spożycia, stało się gorącym tematem dyskusji, prowadzącej do ponownej oceny jego roli w przemyśle spożywczym.
Czym jest dwutlenek tytanu?
Dwutlenek tytanu jest naturalnie występującym minerałem wykorzystywanym w różnych zastosowaniach ze względu na swoje właściwości pigmentacyjne i matujące. W przemyśle spożywczym TiO2 jest używany do nadawania bielszego, jaśniejszego wyglądu produktom takim jak cukierki, ciastka, guma do żucia, a nawet niektóre produkty mleczne. Jego zastosowanie nie ogranicza się do żywności; dwutlenek tytanu jest również powszechny w filtrach przeciwsłonecznych, farbach i pigułkach, służąc jako pigment lub powłoka ochronna.
Przegląd incydentów związanych z dwutlenkiem tytanu: Bezpieczeństwo w latach 2020-2023
Do naszej analizy wykorzystaliśmy platformę SGS Digicomply, w szczególności moduł Food Safety Intelligence. Badając trend incydentów związanych z dwutlenkiem tytanu w ciągu ostatnich trzech lat (2022-2023), zaobserwowaliśmy gwałtowny wzrost liczby incydentów w 2022 r., ze wzrostem o 435%. Chociaż wzrost ten zmniejszył się do 2023 r., poziom incydentów pozostaje wysoki. Należy również podkreślić, że ponad 70% wszystkich incydentów było związanych z zanieczyszczeniami. Co więcej, incydenty te były najczęściej zgłaszane w USA i Francji, a kilka przypadków odnotowano również w Wielkiej Brytanii, Chinach, Indiach, Tajwanie, Hiszpanii, Republice Dominikany, Turcji i Kanadzie.
Obawy dotyczące bezpieczeństwa
Podstawową obawą związaną ze stosowaniem dwutlenku tytanu jest wielkość jego cząstek. W niektórych formach TiO2 zawiera nanocząsteczki, które są małymi cząsteczkami mogącymi przenikać przez błony komórkowe. Badania wzbudziły obawy, że nanocząsteczki te mogą gromadzić się w organizmie człowieka, potencjalnie prowadząc do skutków toksykologicznych. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) sklasyfikowała dwutlenek tytanu jako czynnik rakotwórczy grupy 2B, co oznacza, że jest on „prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi”. Stwierdzono to pomimo braku bezpośrednich dowodów na jego działanie u ludzi (zwłaszcza po jego spożyciu), na podstawie badań inhalacyjnych na szczurach.
Stanowisko organów regulacyjnych
Stanowisko regulacyjne dotyczące dwutlenku tytanu różni się znacznie na całym świecie. Na przykład w Unii Europejskiej Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) ogłosił w 2021 r., że dwutlenek tytanu nie może być już uważany za bezpieczny jako dodatek do żywności ze względu na niepewność co do jego wpływu na ludzki genom i potencjał powodowania uszkodzeń DNA. W związku z tym wdrażany jest zakaz stosowania TiO2 w produktach spożywczych w krajach UE.
Z kolei w Stanach Zjednoczonych Agencja Żywności i Leków (FDA) nadal wymienia dwutlenek tytanu jako substancję ogólnie uznaną za bezpieczną (GRAS), jeśli jest stosowana zgodnie z dobrymi praktykami produkcyjnymi. Stanowisko FDA nie pozostało jednak bez analizy, a w świetle ostatnich ustaleń i środków ostrożności przyjętych w Europie pojawiają się apele o ponowną ocenę oceny bezpieczeństwa.
Reakcja przemysłu i konsumentów
Debata na temat dwutlenku tytanu spowodowała znaczącą zmianę w przemyśle spożywczym, a niektórzy producenci dobrowolnie wycofali TiO2 ze swoich produktów. Ruch ten jest częściowo odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie konsumentów na żywność z „czystą etykietą”, która jest postrzegana jako naturalna i wolna od syntetycznych dodatków. Trend w kierunku przejrzystości i naturalnych składników przyspieszył poszukiwanie alternatywnych środków wybielających, które mogą zapewnić podobne efekty bez związanych z tym obaw zdrowotnych.
Przyszłość dwutlenku tytanu w żywności
Przyszłość dwutlenku tytanu w żywności jest niepewna i prawdopodobnie będzie kształtowana przez trwające badania, decyzje regulacyjne i preferencje konsumentów. Wraz z pogłębianiem się wiedzy naukowej na temat wpływu dwutlenku tytanu na zdrowie i ponowną oceną stanowisk organów regulacyjnych na całym świecie możemy być świadkami zmiany w kierunku bardziej rygorystycznych kontroli lub całkowitego zakazu stosowania dwutlenku tytanu w żywności. Jednocześnie innowacje przemysłu spożywczego w opracowywaniu bezpieczniejszych i bardziej naturalnych alternatyw będą odgrywać kluczową rolę w określeniu, czy dwutlenek tytanu pozostanie podstawą produkcji żywności, czy też stanie się reliktem przeszłości.
Podsumowanie
Debata na temat dwutlenku tytanu w żywności podkreśla złożoną interakcję między dowodami naukowymi, a ramami regulacyjnymi i oczekiwaniami konsumentów w zakresie określania bezpieczeństwa i akceptowalności dodatków do żywności. W miarę postępów konieczne będzie, aby wszystkie zainteresowane strony zaangażowały się w otwarte, oparte na dowodach dyskusje i priorytetowo traktowały zdrowie i bezpieczeństwo publiczne przy podejmowaniu decyzji dotyczących roli takich substancji w naszych dostawach żywności. Kontrowersje wokół dwutlenku tytanu to coś więcej niż kwestia estetyki; to kwestia zdrowia publicznego, odpowiedzialności za środowisko i praw konsumentów.O SGS
Jesteśmy SGS – światowym liderem w dziedzinie badań, inspekcji i certyfikacji, uznawanym za wzorzec w zakresie zrównoważonego rozwoju, jakości i rzetelności. W sieci ponad 2600 oddziałów i laboratoriów zatrudniamy przeszło 99 600 pracowników, którzy poprzez wspólną pracę umożliwiają lepszy, bezpieczniejszy i bardziej połączony świat.