Substancje toksyczne w Twoim domu. Czy te szkodliwe związki chemiczne mogą nam zagrażać?

07 Apr 2023

Czy wiesz, że według badań powietrze wewnętrzne w naszych domach jest aż o 60% bardziej zanieczyszczone od powietrza na zewnątrz? Truciciele ukryci w przedmiotach codziennego użytku wywołują m.in. niepłodność, wady rozwojowe u dzieci, alergie oraz nowotwory. Jakie są to substancje toksyczne i w jakich produktach się kryją? Dowiecie się z lektury tego artykułu.

Substancje toksyczne – czym są?

Toksycznością nazywamy taką cechę substancji chemicznych, która wywołuje zaburzenie lub śmierć żywych komórek, narządów bądź całych organizmów. Takie substancje mogą dostawać się do naszego organizmu przez usta, drogą oddechową lub przez skórę. Substancjami toksycznymi w produktach codziennego użytku są m.in.:

amoniak,
benzen,
toluen,
formaldehyd

Amoniak – czym grozi kontakt z tym związkiem chemicznym?

Amoniak, czyli nieorganiczny związek chemiczny azotu i wodoru, jest stosowany m.in w urządzeniach chłodniczych i nawozach sztucznych. Amoniak znajduje się jednak również w takich przedmiotach codziennego użytku jak:

płyny do czyszczenia okien,
woski do podłóg,
sole perfumowane.

Amoniak dla ludzkiego organizmu jest silnie toksyczny. Do stężenia w wysokości 100 ppm u ludzi zdrowych oraz przy chwilowym wdychaniu nie ma szkodliwego wpływu. Od stężenia w wysokości 400 ppm amoniak może prowadzić do szkodliwych następstw. Symptomami związanymi z krótkotrwałym narażeniem na amoniak są:

podrażnienie oczu nosa i dróg oddechowych,
kaszel,
ból gardła.

Symptomami związanymi z długotrwałym narażeniem na amoniak są:

skurcze gardła,
silne uczucie zatykania oddechu,
silne uczucie porażenia nerwowego i duszenia.

Benzen – dlaczego jest groźny dla naszego zdrowia?

Benzen jest jedną z najgroźniejszych substancji przemysłowych. Otrzymywany jest z przeróbki węgla kamiennego i ropy naftowej. Benzen służy głównie jako surowiec do produkcji detergentów, barwników, tworzyw sztucznych i medykamentów. Znajduje się w takich przedmiotach jak:

świece z parafiny,
lakiery do włosów,
dym tytoniowy,
spaliny samochodowe,
kleje,
farby,
woski meblarskie.

Benzen jest toksyczny i rakotwórczy. Najczęściej dostaje się do organizmu poprzez wdychanie oparów bądź przez skórę. Do skutków zdrowotnych przy krótkotrwałym narażeniu zaliczamy:

podrażnienie oczu,
senność,
zawroty i bóle głowy,
zwiększenie tętna,
otępienie.

W niektórych przypadkach benzen może powodować również utratę przytomności. Jego niskie stężenie może doprowadzić do uszkodzenia szpiku kostnego i negatywnie wpłynąć na procesy krwiotwórcze w organizmie. Zalecana norma benzenu w powietrzu to 5µm/ m3.

Substancje toksyczne: toluen i jego szkodliwe właściwości

Toluen jest substancją otrzymywaną przy przetwórstwie ropy naftowej lub smoły gazowej. Toluen jest łatwopalny, a jego odkrywcą jest polski chemik Filip Walter. Toluen ma wszechstronne zastosowanie jako surowiec w procesie produkcji gumy, żywic, detergentów oraz barwników.

Toluen znajduje się w m.in.:

farbach,
sprayach do włosów,
klejach do podłóg,
lakierach do paznokci,
środkach do odtłuszczania powierzchni.

Toluen występuje też w wykazie prekursorów środków odurzających. Dodatkowo jest wykorzystywany jako surowiec i rozpuszczalnik w przemyśle farmaceutycznym oraz w perfumach.

Toluen pomimo mniejszej toksyczności od benzenu jest szkodliwy dla naszego układu krwionośnego, oddechowego, nerwowego, rozrodczego i immunologicznego nerek oraz wątroby. Wchłania się do organizmu przez płuca, z przewodu pokarmowego i przez skórę. Do skutków zdrowotnych przy krótkotrwałym narażeniu zaliczamy:

zawroty głowy,
podrażnienia skóry,
uczucie senności,
uszkodzenie płodu w łonie matki.

Przy długotrwałym wdychaniu toluen działa toksycznie na płuca.

Formaldehyd – gdzie można go znaleźć?

Formaldehyd to inaczej aldehyd mrówkowy (HCOH). Jest bezbarwnym gazem i ma charakterystyczny gryzący zapach. Formaldehyd wykorzystywany jest na skalę przemysłową w produkcji płyt wiórowych, pilśniowych, paździerzowych, sklejek czy płyt MDF. Formaldehyd znajduje się też w takich przedmiotach codziennego użytku jak:

torby papierowe,
ręczniki papierowe,
serwetki stołowe,
farby,
lakiery do paznokci,
szampony,
dym tytoniowy,
dywany, wykładziny.

Kontakt z formaldehydem powoduje:

podrażnienie nosa, jamy ustnej i gardła,
kichanie,
katar,
kaszel,
reakcje alergiczne (wysypka, astma, duszności, obrzęk nosa, a czasem nawet wstrząs anafilaktyczny).

Formaldehyd działa toksycznie na wątrobę, skórę, układ odpornościowy, układ rozrodczy, układ nerwowy, a w szczególności na układ oddechowy. Agencja IARC w 2004 roku zakwalifikowała formaldehyd jako substancję kancerogenną, ponieważ długa ekspozycja może doprowadzić do nowotworów gardła i nosa.

Jak się zabezpieczyć przed substancjami toksycznymi?

Skutecznym sposobem jest utrzymywanie w domu roślin, które filtrują powietrze. Przykładowymi roślinami są m.in.:

bluszcz pospolity, absorbujący formaldehyd,
rapis wyniosły, pochłaniający amoniak,
skrzydłokwiat, oczyszczający powietrze z benzenu.

SGS Polska posiada laboratoria oferujące badania oceny ryzyka toksykologicznego, pozwalającego ujawnić potencjalne zagrożenia dla zdrowia konsumentów. Wszystkie oceny i badania są przeprowadzane zgodnie ze standardami międzynarodowymi. Zapraszamy do współpracy.

Źródła: