Inleiding tot de Europese verordeningen
Binnen de EU worden FCM's beoordeeld door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA), maar er bestaat geen enkele verordening die alle FCM's dekt. De EU heeft wel degelijk een geharmoniseerd wettelijk kader, Verordening (EG) nr. 1935/2004, waarin de algemene beginselen van goede fabricagepraktijken (GMP), veiligheid en inertie voor FCM's zijn vastgelegd, maar er is meer. Verschillende soorten FCM's en specifieke stoffen vallen ook nog eens onder hun eigen geharmoniseerde regelgeving, bijvoorbeeld:
- Richtlijn 84/500/EEG – keramische voorwerpen
- Richtlijn 93/11/EEG - Vrijkomen van N-nitrosamines en N-nitroseerbare stoffen uit elastomeer- of rubberspenen en -fopspenen
- Richtlijn 2007/42/EG – Folie van geregenereerde cellulose
- Verordening (EG) 1895/2005 – Beperking van het gebruik van bepaalde epoxyderivaten
- Verordening (EG) 450/2009 – Actieve en intelligente materialen
- Verordening (EU) 10/2011 – Kunststoffen
- Verordening (EU) 2018/213 – Bisfenol A (BPA) in vernissen en coatings
- Verordening (EU) 2022/1616 – Gerecycleerde kunststoffen
Inleiding tot de resoluties van de Raad van Europa
Ondanks inspanningen om de geharmoniseerde regelgeving inzake FCM's verder te versterken, zijn er veel belangrijke materialen, waaronder papier en karton, glas, hout, kurk, metalen en legeringen, textiel, lijmen, ionenwisselende harsen, drukinkt, siliconen, vernis, coatings en was waarvoor op EU-niveau geen specifieke eisen gelden.
De Raad van Europa heeft een aantal resoluties opgesteld om deze kloof te dichten. Hoewel de resoluties niet wettelijk bindend zijn, worden ze algemeen aanvaard als leidraad bij gebrek aan Europese of nationale wetgeving in de lidstaten. Deze resoluties hebben betrekking op coatings, siliconen, papier en karton, kurk, glas, metalen en legeringen, ionenwisselende harsen, rubber en verpakkingsinkt.
| Materiaal dat met levensmiddelen in aanraking komt | Vermelding |
|---|---|
| Coatings | Resolutie ResAP (2004) 1 |
| Kurken en andere kurkmaterialen | Resolutie ResAP (2004) 2 |
| Glas | Richtlijnen voor het uitlogen van lood uit glazen serviesgoed |
| Inkten aangebracht op oppervlakken die niet met levensmiddelen in contact komen | Resolutie ResAP (2005) 2 |
| Ionenwisseling en adsorberende harsen | Resolutie ResAP (2004) 3 |
| Metalen en legeringen | Resolutie CM/ResAP (2013) 9 |
| Papier en karton | EQDM-richtlijnen "Papier en karton" |
| Kleurstoffen voor kunststof | Resolutie AP (89) 1 |
| Polymerisatiehulpmiddelen voor kunststof | Resolutie AP (92) 2 |
| Rubber | Resolutie ResAP (2004) 4 |
| Siliconen | Resolutie ResAP (2004) 5 |
| Algemene eisen | Resolutie CM/Res (2020) 9 |
Inleiding tot de wetgeving van de EU-lidstaten
Tegelijkertijd staat het de lidstaten ook vrij om deze EU-regelgeving aan te vullen met nationale wetgeving, indien er geen EU-regelgeving bestaat. In de praktijk hebben veel EU-lidstaten nationale vereisten voor een of meer van de niet-geharmoniseerde FCM's en/of aanvullende eisen voor FCM's waarvan de regelgeving wel is geharmoniseerd. De EU-regelgeving inzake keramiek bevat bijvoorbeeld migratielimieten voor lood en cadmium, maar in Frankrijk worden die aangevuld met wetgeving van het Franse Directoraat-Generaal voor Mededingingsbeleid, Consumentenzaken en Fraudebestrijding (DGCCRF) waarin ook migratielimieten voor aluminium, kobalt en arsenicum zijn opgenomen. In tegenstelling tot de algemene EU-vereisten, legt Frankrijk ook op dat de samenstelling van de metalen die in FCM's worden gebruikt – bijvoorbeeld roestvrij staal – ten minste 13% chroom moet bevatten.
De FCM-regelgeving in de EU fungeert als een benchmark voor de lidstaten, maar is niet altijd voldoende om naleving in alle Europese landen te garanderen. Landen buiten de EU kunnen hun eigen regels hebben of kunnen bepaalde aspecten van de EU-regelgeving hebben overgenomen, zoals in Zwitserland. Tegelijkertijd kunnen de lidstaten ook verdere beperkingen toevoegen, zoals het Italiaanse decreet met een goedgekeurde lijst van roestvrij staal, het Deense besluit inzake per- en perfluoralkylstoffen (PFAS) in materialen en voorwerpen van papier en karton die met levensmiddelen in aanraking komen, en de Nederlandse Warenwet inzake verpakkingen en consumentenartikelen voor een breed scala aan materialen en artikelen die met levensmiddelen in aanraking komen.
Zonder een geharmoniseerde norm voor alle Europese landen moeten fabrikanten ervoor zorgen dat hun producten in overeenstemming zijn met de doelmarkt, maar aangezien een product vaak in meer dan één land op de markt wordt gebracht, kan dit een complexe zaak zijn.
Buiten de EU
In mei 2017 zijn de nieuwe Zwitserse regels met betrekking tot materialen die met levensmiddelen in aanraking komen (FCM's) in werking getreden, wat de complexiteit van de Europese FCM-regelgeving nog maar eens benadrukt. De verordening van het federale ministerie van Binnenlandse Zaken inzake materialen en voorwerpen die met levensmiddelen in aanraking komen bevat bepalingen uit verschillende verordeningen van de Europese Unie (EU), waaronder keramische migratielimieten voor lood en cadmium uit Richtlijn 84/500/EEG voor een breder scala aan producten, en bepalingen uit Verordening (EU) 10/2011, zoals gewijzigd, voor kunststoffen die met levensmiddelen in aanraking komen. Het heeft ook een lijst met toegestane stoffen voor siliconen en verpakkingsinkten. Hoe zorgen fabrikanten en importeurs er zonder geharmoniseerde FCM-regelgeving voor dat ze in Europa aan de regels voldoen?
Op 31 december 2020 heeft het Verenigd Koninkrijk (VK) de EU verlaten. Om de continuïteit op de datum van terugtrekking te waarborgen, heeft het VK 'The Materials and Articles in Contact with Food (Amendment) (EU Exit) Regulations 2019 (UK SI 2019, No. 704)' omgezet in Britse wetgeving, om de EU-wetgeving inzake materialen en voorwerpen die met levensmiddelen in aanraking komen en wijzigingen te behouden en tekortkomingen in de National Regulations 2012 te corrigeren, door verantwoordelijkheden die voorheen door EU-regelgevers werden bekleed, opnieuw toe te wijzen aan Britse regelgevers. Belangrijkste onderdelen van de wetgeving inzake contact met levensmiddelen:
- Engeland: De voorschriften voor materialen en voorwerpen die in contact komen met levensmiddelen (Engeland) 2012 (UK SI 2012, nr. 2619)
- Schotland: De voorschriften voor materialen en voorwerpen die in contact komen met levensmiddelen (Schotland) 2012 (SSI 2012, nr. 318)
- Wales: de voorschriften inzake materialen en voorwerpen die in contact komen met levensmiddelen (Wales) 2012 (WSI 2012, nr. 2705 (W. 291))
- Noord-Ierland: De voorschriften inzake materialen en voorwerpen die in contact komen met levensmiddelen (Noord-Ierland) (NISR 2012, nr. 384)
Vanaf 1 januari 2021 is het VK verantwoordelijk voor het up-to-date houden van de regelgeving inzake FCM's en artikelen. Voor Noord-Ierland gelden nog steeds EU-regels (Noord-Ierland Protocol).
FCM's mogen geen veranderingen teweegbrengen in het levensmiddel en de organoleptische kenmerken ervan niet aantasten. Eenvoudig gezegd, FCM's die in contact komen met levensmiddelen mogen deze niet veranderen of de menselijke gezondheid in gevaar brengen.
Tests voor materialen die in aanraking komen met levensmiddelen
SGS heeft de expertise in huis om fabrikanten en leveranciers van FCM's te helpen bij het naleven van de regels op markten over de hele wereld. Onze technische experts hebben veel ervaring met het testen van materialen en voorwerpen die bestemd zijn voor allerlei markten. We bieden alle aspecten aan van FCM-analyses, inclusief migratietesten, samen met deskundig advies over opkomende regelgeving, conformiteitskwesties en documentatiecontrole. Met onze ervaring kunnen we ervoor zorgen dat uw producten voldoen aan de juiste regionale voorschriften voor materialen die in aanraking komen met levensmiddelen.